 |
| Αλέκος Γαλανός |
Η συναρπαστική ζωή του
Αλέκου Γαλανού, συγγραφέα και σεναριογράφου της ταινίας ''Τα κόκκινα
φανάρια''
Από τον Πειραιά στην οδό Λέκκα
Ο Γαλανός γεννήθηκε στη Μυτιλήνη από πατέρα
δερματέμπορο, ο οποίος το 1933 άφησε τη Μυτιλήνη για να εγκατασταθεί μαζί με
την οικογένειά του στην καρδιά της Τρούμπας, στην οδό Νοταρά 82. Οι εικόνες του
λιμανιού και οι πόρνες στα «Κόκκινα φανάρια» εγγράφονται ήδη από την ηλικία των
12 ετών στην ευαίσθητη ψυχή του μικρού Αλέκου. Η πρώτη επανάσταση ενάντια στην
πατρική κυριαρχία γίνεται όταν δηλώνει πως θέλει να σπουδάσει Φιλοσοφία, αντί
να γίνει τσαγκάρης.
Η σθεναρή άρνηση τον κάνει να πάρει τα βουνά
και να βρεθεί στο Μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας, νοτίως της
Θεσσαλονίκης. Όταν συνθηκολογεί και επιστρέφει έχει κερδίσει μια μικρή
υποχώρηση. «Δεν θα γίνεις τσαγκάρης, αφού δεν το θέλεις, ούτε καν υδραυλικός,
αλλά τουλάχιστον θα γίνεις γεωπόνος να βγάζεις το μεροκάματό σου» λέει ο
αυστηρός πατέρας. Ο γιος του όμως δεν μπορεί να καταπνίξει την καλλιτεχνική
κλίση του.
Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας του
ο Αλέκος Γαλανός αναμειγνύεται ενεργά στον θίασο του ΓΕΣ με καλλιτεχνικό
διευθυντή τον Νίκο Φατσέα, ενώ έχει ήδη αρχίσει να γράφει έργα για το θέατρο.
Το 1954 προσλαμβάνεται στο υπουργείο Γεωργίας αναλαμβάνοντας τη μαζική
εκπαίδευση των αγροτών μέσα από ραδιοφωνικές εκπομπές.
«Εκεί, επί της οδού Φιλελλήνων 10, τον
συνάντησα. Και ξεκινήσαμε να δουλεύουμε μαζί» μας λέει ο φίλος του, Γιώργος
Καμβυσέλλης, ο οποίος από το 1966 ως το 1974 έκανε εκπομπές στο στούντιο του
υπουργείου, στην οδό Λέκκα 12, με ειδήσεις, συνεντεύξεις, αγροτικά θέματα και
οτιδήποτε θα μπορούσε να έχει σχέση με την... κραταιά εκείνη την εποχή
- λίγο προτού ξεκινήσει η ταχύτατη μείωση του αγροτικού πληθυσμού
- γεωργία.
«Εκτός από τη δουλειά του στο υπουργείο,
ο Αλέκος Γαλανός είχε να επιδείξει μια έντονη καλλιτεχνική δράση. Σπούδασε
ηθοποιός στη Σχολή του Κουν, πήρε υποτροφία για να εκπαιδευτεί στην Αγγλία στο
ραδιόφωνο και στη σκηνοθεσία, εργάστηκε ως ηθοποιός, έγραφε θεατρικά έργα και
δεν παντρεύτηκε ποτέ» συνεχίζει ο Γιώργος Καμβυσέλλης. «Το έργο του "Οι
θεατρίνοι" μάλιστα ανέβηκε το 1950 από τον θίασο του Αδαμάντιου Λεμού σε
σκηνοθεσία Καρόλου Κουν».
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο συγγραφέας, ο
Αλέκος Γαλανός άρχισε να δουλεύει τα «Κόκκινα φανάρια» σε μια χρονική στιγμή
που η θεωρία του για τις πόρνες του λιμανιού του Πειραιά άλλαζε. «Ο Γαλανός
θεωρούσε τις πόρνες βρωμερά πλάσματα που όμως είχαν τη δυνατότητα να
"φωτίσουν" και το πιο σκοτεινό δωμάτιο. Όταν όμως είδε μπροστά στα
μάτια του μια πόρνη να ξυλοφορτώνεται από τον νταβατζή της καταμεσής του
δρόμου, εντελώς αβοήθητη, η άποψή του γι' αυτές μετασχηματίστηκε και άρχισε να
τις βλέπει ως θύματα της κοινωνίας» εξηγεί ο Γιώργος Καμβυσέλλης.
Όσο για τα περίφημα φανάρια του;
«Τα έγραψα σε δυο δόσεις. Έπειτα έφυγα για το
εξωτερικό. Στα λιμάνια που έβγαινα (σ.σ.: στα ταξίδια του) είχα την ευκαιρία να
μελετήσω τους χαρακτήρες που είχα τοποθετήσει στη δράση του έργου μου. Όταν
τελείωσα, το υπέβαλα στο Εθνικό Θέατρο. Μου απάντησαν ότι ναι μεν τους άρεσε,
αλλά, λόγω του ειδικού θέματος, το Εθνικό Θέατρο δεν μπορούσε να το ανεβάσει» είχε πει σε παλιότερη συνέντευξή του ο ίδιος ο
Γαλανός.
Κλεισμένος σε ένα διαμέρισμα της Εμμανουήλ
Μπενάκη, σχεδόν σε μυσταγωγική αυτοσυγκέντρωση, ο Αλέκος Γαλανός θα γράψει τα
«Κόκκινα φανάρια», τα οποία και ανέβασε για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο του 1962
ο Αλέξης Δαμιανός στο θέατρο Πορεία. Η ομώνυμη ταινία γυρίστηκε το 1963 από τον
Βασίλη Γεωργιάδη. Ο σκηνοθέτης τροποποίησε το σενάριο, με αποκορύφωμα ένα happy
end, το οποίο ο Γαλανός διόλου δεν ενέκρινε.
Έστειλε μάλιστα τότε επιστολές διαμαρτυρίας σε
εφημερίδες αναφέροντας ότι δεν υπάρχει «ούτε μία σκηνή στην οποία να μην έχει
επέμβει ο σοφός ή οι σοφοί εγκέφαλοι που ασχολήθηκαν με την
"καλλιτεχνική" πλευρά της ταινίας». Η ταινία ωστόσο πήρε τον δρόμο
για τις Κάννες και το Χόλιγουντ: το 1964 έχασε το Όσκαρ από το «Οκτώμισι» του
Φελίνι για μόλις 50 ψήφους.
«Ξεχασμένος από όλους και όλα»
Στα πλήγματα του χαμού των γονιών του και του
καρκίνου που τον χτυπάει ο Αλέκος Γαλανός προσπαθεί να αντεπεξέλθει με την
απομόνωση. «Γιώργη, οι γιατροί μου στέρησαν τη δυνατότητα να δω την ανατολή του
ηλίου μετά από δύο μήνες» γράφει σε γράμμα του στον Καμβυσέλλη το 1986.
Η επαγγελματική επιτυχία όμως για εκείνον δεν
ήταν αρκετή. Η πνευματική αναζήτηση τον έφερε στο Άγιον Όρος, όπου έμεινε για
είκοσι δύο χρόνια, με κάποια διαλείμματα, ως δόκιμος μοναχός.
«Χάρη στον καρκίνο μπόρεσα να γνωρίσω την
πραγματική ζωή κοντά στην Παναγία» συνήθιζε να λέει ο ίδιος ο Γαλανός όταν τον
ρωτούσαν για την περίοδο που πέρασε στο πλευρό των ανθρώπων της Ιεράς Μονής
Κουτλουμουσίου. Θα ζήσει ωστόσο άλλα 22 χρόνια, τα 18 από τα οποία
ως δόκιμος μοναχός στο Άγιον Όρος
Ο ίδιος είχε πει χαρακτηριστικά: «Επιθυμία μου να γίνει πρώτα από όλα η κουρά
μου, να γίνω από δόκιμος μοναχός και να ελπίσω πως θα πεθάνω μεγαλόσχημος στο
Άγιον Όρος».
«Για μια μεγάλη περίοδο μετά τον είχα χάσει»
θυμάται ο Γιώργος Καμβυσέλλης, που μετά τη συνεργασία τους διετέλεσε επί 16
χρόνια καθηγητής στα ΤΕΙ Κρήτης (και επί μία δεκαετία διευθυντής στη Σχολή
Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Κρήτης).
«Έπειτα από πολλές προσπάθειες κατάφερα να
εντοπίσω τα ίχνη του σε ένα θλιβερό υπόγειο στην περιοχή του Κορυδαλλού. Ήταν
παρατημένος από συγγενείς και φίλους, με έντονα τα σημάδια του Αλτσχάιμερ,
σκεπασμένος με κουρελούδες, αδυνατισμένος και βυθισμένος στην κατάθλιψη.
"Αλέκο, με θυμάσαι; Είμαι ο Γιώργος.
Θυμάσαι τα "Κόκκινα φανάρια";» τον είχα ρωτήσει. Δεν καταλάβαινε
ποιος είμαι και τι του έλεγα. Ξαναπήγα σε αυτό το υπόγειο άλλες δύο φορές για
να τον δω. Την τρίτη φορά βρήκα κολλημένο στην εξώπορτα το κηδειόχαρτο.
Ειδοποίησα την ΕΡΤ να έρθει την ημέρα της κηδείας ως φόρο τιμής στον εκλιπόντα.
Δεν ανταποκρίθηκε κανείς. Ο Αλέκος Γαλανός έφυγε ξεχασμένος από όλους και όλα,
και όπως και ο ίδιος έλεγε, ''η κοσμική δόξα μαραίνεται σαν το χορτάρι''...».
Λυμπεροπούλου Κατερίνα
BHMA – Πολιτισμός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου