Η μουσική του μωρού

«Η εκπαίδευση στη μουσική είναι ανάγκη επιτακτική γιατί περισσότερο από οτιδήποτε στον κόσμο ο ρυθμός και η αρμονία επηρεάζουν το ενδότερο κομμάτι του εαυτού μας, και ο καθένας από εμάς θα πρέπει να ξέρει πώς να το χαλιναγωγήσει.»
Πλάτων 

Φίλοι μου, καλησπέρα σας,

Η αξία της μουσικής στην ζωή μας δεν είναι καινούργια ιδέα. 
Η αξία της, όμως, στην ζωή των παιδιών, ακόμα και από την βρεφική ηλικία, επιβεβαιώνεται ακόμα, μέσα από έρευνες που συνεχώς αποδεικνύουν ότι η μουσική όχι μόνο μπορεί να ψυχαγωγήσει ένα παιδί, αλλά και να αναπτύξει αποτελεσματικότερα τις ικανότητες – πιθανώς και το IQ του.
 Το καλύτερο, λοιπόν, είναι το μωρό να εμπλουτίζεται με διαφορετικά ερεθίσματα, να μάθει σε διάφορα ακούσματα και σταδιακά να αναπτύξει τις δικές του προτιμήσεις. 
Μιλώντας, μάλιστα, για οφέλη, η μουσικοθεραπεύτρια κ. Εύη Παπανικολάου, τονίζει την «φοβερή επίδραση που έχει η φωνή της μαμάς στην ψυχολογία του παιδιού». 
Τι καλύτερο, λοιπόν, για να κάνετε το μωρό σας να νιώσει καλύτερα από το να του τραγουδάτε;
Υπάρχουν, λοιπόν, συγκεκριμένα είδη μουσικής που θα πρέπει να προτιμώνται για μωρά και μικρά παιδιά ή όχι; 
Οι ειδικοί συμβουλεύουν τους γονείς να βασιστούν καταρχήν στις δικές τους μουσικές προτιμήσεις. 
Αν, δηλαδή, αγαπούν την κλασική μουσική και αυτή δείχνει να έχει επίδραση στην διάθεση του μωρού, τότε μπορούν να την απολαμβάνουν όλοι μαζί. 
Αν πάλι προτιμούν pop ή λαϊκά τραγούδια, ας επιλέξουν να βάλουν στο μωρό αυτά με την ωραιότερη μελωδία.
        Ας ξεκινήσουμε ,λοιπόν, απόψε την εκπομπή μας με το "Le Matin" από τη λυρική σουίτα του Edvard Grieg Peer Gynt βασισμένο στο αριστουργηματικό δραματικό ποίημα, που ο Ίψεν έγραψε κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ιταλία το 1867, με αφορμή ένα παλιό νορβηγικό λαϊκό παραμύθι. 
Ο κεντρικός ήρωας, ο Peer Gynt, ονειροπόλος και ιδεαλιστής, ως ένας άλλος Δον Κιχώτης, με όπλα την αστείρευτη φαντασία του και το όνειρό του για έναν ιδανικό κόσμο, μας ταξιδεύει σε έναν κόσμο ονειρικής περιπέτειας.

Peer Gynt Suite N° 1 Op. 46-…"Le Matin" - Edvard Grieg


==============================================

        Γνωστός και ως «κοκκινομάλλης παπάς» (il preterosso). Δεξιοτέχνης του βιολιού και πολυγραφότατος συνθέτης. Χειροτονήθηκε ιερέας αλλά απαλλάχθηκε από τα καθήκοντά του και διορίστηκε καθηγητής βιολιού στο ίδρυμα Ospedale della Pieta της Βενετίας, ένα εκκλησιαστικό άσυλο απόρων κοριτσιών, για τα οποία συνέθεσε τα έργα του, που είναι τα περισσότερα συγκεντρωμένα σε συλλογές. 
Η μουσική του δυστυχώς ξεχάστηκε μετά τον θάνατό του και ξαναήρθε στην επιφάνεια τον 20ό αιώνα.
        Πρόκειται για τον Antonio Vivaldi και τις  "Τέσσερις εποχές" . 
Είναι τα πρώτα τέσσερα από μια σειρά κοντσέρτων με τον γενικό τίτλο Il cimento dell armonia edell inventione (O ανταγωνισμός ανάμεσα στην Αρμονία «Λογική» και στην Επινόηση «Φαντασία»). 
Τα τέσσερα κοντσέρτα είναι γραμμένα για βιολί και ορχήστρα εγχόρδων, αποτελούνται από τρία μέρη και περιέχουν ονοματοποιητικά ευρήματα, όπως «Το κελάηδισμα των πουλιών» (Άνοιξη), «Ο κούκος», «Οι άνεμοι» (Καλοκαίρι), «Το ζώο που ξεφεύγει» (Φθινόπωρο), «Τα δόντια που χτυπούν» (Χειμώνας).
Συγκαταλέγονται σήμερα ανάμεσα στα δημοφιλέστερα έργα που γράφτηκαν ποτέ, ένα από τα πιο υπέροχα της μουσικής μπαρόκ. 
Η επίκληση της φύσης μέσα από τη μουσική με τη χρήση μουσικών οργάνων για τη μίμηση των ήχων της στο πιο διάσημο δείγμα.

Άνοιξη


Καλοκαίρι


Φθινόπωρο


Χειμώνας


        Ο Jules Émile Frédéric Massenet,  ήταν Γάλλος συνθέτης, δημοφιλέστατος για τις όπερές του στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα. 
Σύντομα όμως μετά το θάνατό του, το μουσικό του στυλ δεν ήταν πλέον της μόδας και πολλές από τις όπερές του πέρασαν στη λήθη. Μόνο τα έργα του Manon και Werther παίζονταν συχνά.
        "Le dernier sommeil de la Vierge" ( Η κοίμησις της Θεοτόκου ) είναι το μόνο κομμάτι που διασώθηκε από έναορατόριο σε τέσσερις σκηνές με βάση επεισόδια από τη ζωή της Παναγίας από τον Ευαγγελισμό έως το θάνατό της.


        "Χωρίς μουσική, η ζωή θα ήταν ένα λάθος" είπε ο Νίτσε…Ας το σκεφτούμε πολύ σοβαρά….
         Με την μελωδικότατη σουίτα Νο 3 του Johann Sebastian Bach θα συνεχίσουμε , φίλοι μου…


Felix Mendelssohn 
Γερμανός συνθέτης και διευθυντής ορχήστρας. 
Σπούδασε από πολύ μικρός πιάνο και θεωρία μουσικής. 
Μόλις εννιά χρονών έπαιξε πιάνο δημόσια και σε ηλικία δώδεκα χρονών άρχισε να συνθέτει τα πρώτα του έργα. 
Στα δεκαεπτά του χρόνια έγραψε το πρώτο του αριστούργημα, την εισαγωγή στο έργο του Σαίξπηρ "Όνειρο θερινής νυκτός" που είναι και το γνωστότερο έργο του.  
Με τους David Oistrakh (violin), Peter Bondarenko(violin), Mikhail Terian (alto) and SvyatoslavKnushevitskyi (cello) να παίζουν την "Canzonetta" από τοΚουαρτέτο Εγχόρδων Αρ. 1 του Felix Mendelssohn.
Μια δοκιμαστική ηχογράφηση έγινε στη Μόσχα στις 15/ 08/ 1950.


        Η "Madama Butterfly" είναι όπερα σε τρεις πράξεις του Ιταλού συνθέτη Τζιάκομο Πουτσίνι, θεωρούμενη ως ένα από τα κορυφαία αριστουργήματα του οπερατικού ρεπερτορίου. Το λιμπρέτο γράφτηκε από τους Λουΐτζι Ίλικα και Τζουζέπε Τζακόζα.
Η όπερα αφηγείται την τραγική πορεία προς την αυτοκτονία μιας Ιαπωνέζας έφηβης γκέισας που αποκαλείται χαϊδευτικά Μπατερφλάι (πεταλούδα). 
Αυτή έχει παντρευτεί έναν Αμερικανό αξιωματικό, πιστεύοντας στις εφήμερες ερωτικές υποσχέσεις του. 
Σύντομα ο Αμερικανός την εγκαταλείπει, αλλά θα επιστρέψει μετά από τρία χρόνια και θα ζητήσει να πάρει το παιδί που απέκτησαν. 
Τότε στην Μπατερφλάι απομένει μόλις μία αξιοπρεπής επιλογή: το χαρακίρι.
        Εδώ ακούμε ένα χορωδιακό…


        Ο Jacques Offenbach συνθέτης και βιολοντσελίστας της ρομαντικής εποχής, ήταν ένας από τους δημιουργούς του μουσικού είδους της οπερέτας, και ένας από τους προδρόμους της σύγχρονης μουσικής κωμωδίας.
Η τελευταία του όπερα Τα Παραμύθια του Χόφμαν ήταν η σοβαρότερη από τις άλλες εργασίες του, ίσως γιατί απεικονίζει την αιώνια επιθυμία του κλόουν που θέλει να αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα. 
Ήταν ακόμα ημιτελής όταν πέθανε το 1880, αλλά ολοκληρώθηκε από το φίλο του Ερνέστ Γκιρό (Ernest Guiraud) και έκανε πρεμιέρα το 1881.
Ο Όφενμπαχ πέθανε το 1880 και ετάφη στο Κοιμητήριο της Μονμάρτρης, στο Παρίσι.
Το κομμάτι από την όπερα που σας προτείνουμε είναι ίσως και το πιο γνωστό του έργου, η περίφημη “Βαρκαρόλα” (Barcarolle) .  
Η βαρκαρόλα, ή βαρκαρόλλα (από την ιταλική λέξη barca = βάρκα), ή επί το ελληνικότερο λεμβωδία, είναι είδος τραγουδιού ή οργανικής μουσικής, που συσχετίζεται με τη βαρκάδα, ειδικότερα δε αυτήν σε βενετσιάνικη γόνδολα.
Το κύριο χαρακτηριστικό της βαρκαρόλας δεν είναι άλλο από τη ρυθμική αγωγή της, η οποία σχεδόν απαρέγκλιτα είναι σε μέτριας ταχύτητας 6/8, θυμίζοντας το λίκνισμα της γόνδολας κατά την κωπηλασία. 
Αν και το είδος ήταν γνωστό κατά τον 18ο αιώνα, τα πλέον γνωστά δείγματα προέρχονται από τη Ρομαντική περίοδο. Καθώς η θεματολογία της υπήρξε ιδιαίτερα πρόσφορη για τα οπερατικά κείμενα της εποχής (λιμπρέτι), οι άριες σε ύφος βαρκαρόλας αποτελούν σημαντικό μέρος των οπερατικών έργων του Ρομαντισμού.


        Ο Claude-Achille Debussy, ήταν Γάλλος συνθέτης. Θεωρείται ο κύριος εκπρόσωπος του κινήματος του μουσικού ιμπρεσιονισμού, αν και ο ίδιος δεν αποδεχόταν τον χαρακτηρισμό αυτό. 
Ο Ντεμπυσσύ δεν είναι μόνο ένας από τους γνωστότερους Γάλλους συνθέτες, αλλά και μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της δυτικής μουσικής, σηματοδοτώντας το πέρασμα από την ρομαντική εποχή στη μοντέρνα μουσική του 20ού αιώνα
Αξίζει ν΄αναφερθούμε στην Σύριγγα.
Η σύριγγα (αρχ. σύριγξ) είναι αρχαίο πνευστό μουσικό όργανο ιδιαίτερα διαδεδομένο στον ελλαδικό χώρο, το οποίο απαρτίζεται από μια σειρά ανισομηκών σωλήνων, κολλημένων μεταξύ τους με κερί και τοποθετημένων κατά τέτοιο τρόπο ώστε να παράγουν μια πλήρη διατονική κλίμακα. 
Στις μέρες μας είναι ευρύτερα γνωστό με την ονομασία Πανφλάουτο ή Αυλός του Πανός και είναι δημοφιλές όργανο της μουσικής της ανατολικής Ευρώπης, των Άνδεων (Περού) καθώς και αρκετών ασιατικών χωρών.
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία η νύμφη Σύριγξ μεταμορφώθηκε σε καλάμι για να αποφύγει τον έρωτα του Πανός. 
Ο Πάνας μετέτρεψε το καλάμι αυτό σε αυλό, που έγινε το αγαπημένο μουσικό όργανο των βοσκών.
Η σύριγγα του Πάνα αποτελείται από καλαμένιους σωλήνες, κολλημένους μεταξύ τους με κερί, που το μήκος τους ελαττώνεται βαθμιαία. 
Σε αντίθεση με άλλα πνευστά όργανα, οι αυλοί της σύριγγας δεν διαθέτουν οπές, με αποτέλεσμα ο καθένας να παράγει ένα μόνο τονικό ύψος. 
Ο πιο διαδεδομένος τρόπος παιξίματος περιλαμβάνει την εμφύσηση των αυλών, τεχνική που επιτυγχάνεται εφάπτοντας τα χείλη στο ανοιχτό μέρος του κάθε αυλού, τρόπος που απαντάται και σε άλλα πνευστά μουσικά όργανα ανά τον κόσμο.
        Η σύριγγα ανέκαθεν θεωρούνταν σύμβολο του θεού Πάνα και στην αρχαιότητα υπήρξε το κυριότερο μουσικό όργανο των βοσκών. 
Πολλοί θεωρούν ότι η επτακάλαμη σύριγξ είναι πρόγονος του υδραυλικού οργάνου του Κτησίβιου, την ύδραυλι, η οποία με τη σειρά της θεωρείται πρόγονος του εκκλησιαστικού οργάνου.     Η χρήση της εξακολούθησε και στα νεότερα χρόνια, ενταγμένη σε ορχήστρες (κυρίως του χορού), ενώ ως λαϊκό όργανο δεν έπαψε ποτέ να συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πιο δημοφιλή. 
O Κλωντ Ντεμπυσσύ το 1913 συνέθεσε το έργο "Σύριγξ" για σόλο φλάουτο, παραπέμποντας στο αρχαίο όργανο, ενώ θεωρείται αναπόσπαστο μέρος της παραδοσιακής μουσικής της Ρουμανίας και άλλων χωρών της ανατολικής Ευρώπης. 
Στις μέρες μας το πανφλάουτο έγινε εκ νέου προσφιλές μέσα από τη μουσική της ταινίας  "Κάποτε στην Αμερική", την οποία υπογράφει ο Έννιο Μορρικόνε και ερμηνεύει ο Ρουμάνος Γκεόργκε Ζαμφίρ, ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους ερμηνευτές του οργάνου.

Η πολυκάλαμος σύριγξ


        Ο Mozart έγραψε 27 κοντσέρτα για πιάνο, 5 για βιολί, και διάφορα άλλα για φλάουτο, άρπα, αγγλικό κόρνο κ.ά.. 
Τα πρώτα μέρη όλων αυτών των κοντσέρτων έχουν την ίδια δομή.

Η δομή των κοντσέρτων του Mozart

Το κοντσέρτο ξεκινάει με την ορχήστρα να παίζει χωρίς το σολίστ. Η ορχήστρα σ' αυτή την ενότητα εκθέτει τα μουσικά θέματα. Είναι πολύ εύκολο να καταλάβουμε πού τελειώνει αυτή η ενότητα: εκεί που αρχίζει να παίζει ο σολίστ. Σ' αυτή την ενότητα ο σολίστ παίζει πότε μόνος του και πότε συνοδευόμενος από την ορχήστρα, και κάνει τη δική του παρουσίαση των μουσικών θεμάτων. Πολλά από τα θέματα που ακούγονται είναι επανάληψη αυτών που ακούστηκαν στην προηγούμενη ενότητα, αλλά πιο δουλεμένα, ενώ μερικά άλλα ακούγονται για πρώτη φορά.
Προς το τέλος αυτής της ενότητας ο σολίστ παίζει μια μεγάλη τρίλια, που σημειώνει το τέλος της παρουσίασης. Συνήθως τα κοντσέρτα του Mozart είναι γεμάτα τρίλιες, αλλή αυτή για την οποία μιλάμε ξεχωρίζει για τους εξής λόγους:
·                     Συνήθως κατά τη διάρκεια της τρίλιας γίνεται κρεσέντο, και πάντως η τρίλια τελειώνει με την ορχήστρα να παίζει δυνατά και λαμπρά.
·                     Μετά από αυτή την τρίλια ο σολίστ σταματάει να παίζει και η ορχήστρα συνεχίζει μόνη της.
Μετά την τρίλια η ορχήστρα παίζει μια κοντέτα, που σημαίνει μικρή κόντα, που σημαίνει κατακλείδα, η οποία κρατάει συνήθως λίγα δευτερόλεπτα, άντε καμιά φορά μισό ή ένα λεπτό, και έτσι ολοκληρώνεται η παρουσίαση.
Είναι πολύ εύκολο να καταλάβουμε ότι τέλειωσε η παρουσίαση και ξεκίνησε το επεισόδιο, γιατί απλούστατα αρχίζει και πάλι να παίζει ο σολίστ. Σε συνεργασία με την ορχήστρα, κάνουν τα κολπάκια τους και η μουσική γίνεται κάπως πιο επεισοδιακή.
Το τέλος του επεισοδίου και η αρχή της ανακεφαλαίωσης είναι το πιο δύσκολο σημείο να αναγνωρίσουμε. Πάντως στις περισσότερες περιπτώσεις η ανακεφαλαίωση ξεκινά με την ορχήστρα να παίζει μόνη της το θέμα με το οποίο ξεκίνησε το κοντσέρτο. Ένας ακόμα τρόπος να αναγνωρίσουμε την αλλαγή είναι ότι σταματά το "επεισοδιακό" υλικό και η μουσική επιστρέφει σε πιο ομαλή πορεία. Κατά τα άλλα η ανακεφαλαίωση σε μεγάλο βαθμό είναι μια επανάληψη της παρουσίασης του σολίστ, με μερικές μικροδιαφορούλες που κατά βούληση έχει κάνει ο Mozart για ποικιλία.
Όπως και στην παρουσίαση του σολίστ, προς το τέλος ο σολίστ παίζει μια παρόμοια μεγάλη τρίλια που σημαίνει το τέλος της ανακεφαλαίωσης. Στη συνέχεια η ορχήστρα παίζει για λίγο και ολοκληρώνει την ανακεφαλαίωση παίζοντας έναν Ιγκόρ. (Μια παρατεταμένη και λαμπρή συγχορδία, που ολοκληρώνει μια μουσική φράση δίνοντάς μας το αίσθημα ότι κάτι θα ακολουθήσει. Η τελευταία συγχορδία της καθεμιάς από τις παρακάτω μουσικές φράσεις του Mozart είναι Ιγκόρ)
Μετά τον Ιγκόρ η ορχήστρα σωπαίνει εντελώς και ξεκινά η καντέντσα. Ο σολίστ παίζει ολομόναχος, και κάνει την επίδειξή του. Δείχνει τη δεξιοτεχνία του και την ικανότητά του στον αυτοσχεδιασμό. Η καντέντσα είναι ελεύθερο μέρος· ο σολίστ παίζει ό,τι θέλει, και αν είναι πολύ μάγκας αυτοσχεδιάζει.
Συνήθως η καντέντσα τελειώνει σε μια μεγάλη τρίλια, στο τέλος της οποίας μπαίνει λαμπρά η ορχήστρα και αρχίζει να παίζει την κόντα.
Κόντα σημαίνει κατακλείδα. Η ορχήστρα ολοκληρώνει το μέρος, συνήθως χωρίς το σολίστ, με εξαίρεση μερικά κοντσέρτα, όπως στο 24ο για πιάνο ή στο κοντσέρτο για φλάουτο και άρπα, όπου συνοδεύει και ο σολίστ.


==============================================
        
Είναι εντυπωσιακό πως ένας Γάλλος πιανίστας σε ηλικία μόνο 22 ετών γνώριζε την Ελληνική Ιστορία και μάλιστα την ετήσια γιορτή των Σπαρτιατών,  διάρκειας δέκα ημερών  ”Γυμνοπαιδίαι”. 
Στην τελετή γυμνοί έφηβοι χόρευαν και πάλευαν προς τιμή του Απόλλωνα.
Ο Ερίκ Σατί  μόλις 22 ετών το 1888, δουλεύει πιανίστας στο καμπαρέ «Μαύρος Γάτος» της Μονμάρτρης και συνθέτει τρία έργα για πιάνο, διάρκειας 10 λεπτών,  Les Trois Gymnopédies  
Ο ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης ακούει τη σύνθεση του Ερίκ Σατί το 1935 και γράφει τις  δικές του Γυμνοπαιδιές: α) Σαντορίνη β) Μυκήνες.


Για αυτή τη μουσική…κανένα σχόλιο…


        Η Σερενάτα Νο 13 για έγχορδα σε σολ μείζοναγράφτηκε από τον Mozart το 1787. 
Το έργο είναι ευρύτερα γνωστό με τον τίτλο : "Μια μικρή νυχτερινή μουσική"
Το έργο είναι γραμμένο για ορχήστρα δωματίου δύο βιολιά, βιόλα, τσέλο.


        Από τον "Νutcracker"  του Pyotr Ilyich Tchaikovsky ακούμε τα: 
"Waltz of the Flowers"
Και
"Dance chinese"



        Με το : "The Skaters' Waltz" (Το βαλς των παγοδρόμων) του Emile Waldteufel θα σας πω την αποψινή μου καληνύχτα...
Η εισαγωγή του στο βαλς μπορεί να παρομοιαστεί με την ισορροπία ενός πογοδρόμου και οι σημειώσεις glissando επικαλούνται σκηνές από μια χειμωνιάτικη ατμόσφαιρα .
Τα άλλα θέματα που ακολουθούν είναι χαριτωμένα και παραπέμπουν σε περιστροφικές κινήσεις, σαν να απεικονίζουν ένα δαχτυλίδι των skaters στη δόξα τους…



"Σεμνή κατά πάντα η μουσική θεών εύρημα ούσα."
Πλούταρχος


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου