Δημήτρης Γιολδάσης

Γεννήθηκε το 1897 στο χωριό Βουνέσι Αγράφων (σημερινό Μορφοβούνι) και έζησε απλά και λυτά  αφοσιωμένος στον τόπο που τον γέννησε αφιερώνοντας σε αυτό και  στη ζωγραφική του. Οι γονείς του ήταν Σαμαριναίοι  και πολύ φτωχοί, γι’ αυτό πέρασε και τα παιδικά του χρονιά ως εργαζόμενος σε καπνομάγαζα μη μπορώντας να αφιερώσει αρκετό χρόνο στη ζωγραφική που λάτρευε. Πέθανε στις 5 Φεβρουαρίου 1993 στην Καρδίτσα σε μεγάλη ηλικία , αφήνοντας πίσω του μεγάλο ιστορικό και καλλιτεχνικό έργο, γιατί κατέγραψε με τη τέχνη του ένα τόπο, που άλλαξε με γρήγορους ρυθμούς χάνοντας την ομορφιά του.

 Παρακολούθησε εγκύκλιες σπουδές στην Καρδίτσα και τα Τρίκαλα. Στις πρώτες ζωγραφικές του προσπάθειες  εμφανίζεται το ακατέργαστο ταλέντο του με τη βοήθεια του οποίου μπαίνει αργότερα στην Σχολή Καλών Τεχνών. Παρά  το γεγονός ότι δεν έχει απολυτήριο δημοτικού, εγγράφεται στο τμήμα κοσμηματογραφίας όπου συναντά τον Μποκατσιάμπη. Φτάνει στο τρίτο έτος και αποφοιτεί. Κατά τη διάρκεια της φοίτησης του γνωρίζει τους Γερανιώτη, Βικάτο και Ιακωβίδη ενώ βραβεύεται πολλές φορές με το Αβερώφειο βραβείο. 

Ηταν ανήσυχος καλλιτέχνης και άνθρωπος. Έκανε πολλά ταξίδια στο εξωτερικό μέσα από τα οποία γνώρισε καινούριους πολιτισμούς και τέχνες. Ως καλλιτέχνης ανήκει στην πολυσυζητημένη γενιά του Μεσοπολέμου που παίζει σημαντικό ρόλο στην Νεοελληνική Ιστορία της Τέχνης. 

 Το 1914 εισέρχεται στην Σχολή καλών τεχνών και αποφοιτεί το 1921. Δάσκαλοί του ήταν ο Δημήτριος Γερανιώτης, Σπυρίδων Βικάτος και ο Γεώργιος Ιακωβίδης. Το 1922 εμφανίζεται για πρώτη φορά σε ομαδική έκθεση στο Ζάππειο. Ταξίδευσε σε Παρίσι Λονδίνο και Νέα Υόρκη. Από το 1966 ο ζωγράφος εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Καρδίτσα. Το 1977 η Εθνική Πινακοθήκη οργάνωσε αναδρομική έκθεση και το 1982 του απονεμήθηκε το Αργυρούν Μετάλλιο της πόλης της Καρδίτσας . Το 1984 τιμήθηκε από το δήμο της Αθήνας με το Χρυσό Μετάλλιο της πόλης . Το 1989 η Ακαδημία Αθηνών του απονέμει βραβείο για το βιβλίο του «Η προσφορά μου στον Πολιτισμό» (στον άνθρωπο). 

Τα περισσότερα έργα του βασίζονται στην ηθογραφία  και τον ρεαλισμό. Ωστόσο  υπάρχουν κι άλλα με θέμα τις προσωπογραφίες και το γυμνό Αγαπημένο του θέμα ήταν το παζάρι  με το οποίο ασχολήθηκε σε πολλούς πίνακες διατηρώντας όμως  τη χαρακτηριστική μορφή του Θεσσαλικού εμπορίου. Πηγές έμπνευσης του στα έργα του ήταν η θεσσαλική γη και ο κάμπος, η ανθρώπινη βιοπάλη οι χωριάτικες ασχολίες και διάφορα τοπία. Στα έργα του φανερώνεται η αγάπη του για την ιδιαίτερη του πατρίδα την Καρδίτσα. Μέσα από αυτά ενημερωνόμαστε για τις ασχολίες των ανθρώπων τόσο τις εξωτερικές όσο και τις εσωτερικές, οι οποίες δεν υπάρχουν πλέον. 

Ο Γιολδάσης δίνει προσοχή στην λεπτομέρεια, τονίζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά διατηρώντας πάντα την ελευθερία του και τα συναισθήματα του. 

Μας άφησε ένα μεγάλο και βαθύτατα ελληνικό έργο λιτό και ανθρώπινο όπως άλλωστε ήταν και ο ίδιος. Το όνομα του βρίσκεται δίκαια δίπλα στους μεγάλους καλλιτέχνες της Γενιάς του για να θυμόμαστε έτσι πάντα το μεγαλείο του. 

Περισσότερες πληροφορίες….

http://www.zwglopi.gr/oi_efimerides_tis_antistasis_sti_raxoula_kai_o_gioldasis.html

Κατοικία

Ατελιέ ζωγράφου που σήμερα λειτουργεί ως Μουσείο.

Συλλογή Γεωργίου Ι. Κατσίγρα - Λάρισα

♦

Τίτλος έργου: Χιονισμένο χωριό 

Καλλιτέχνης: Γιολδάσης Δημήτρης (1897-1993) 

Συλλογή: Συλλογή Γεωργίου Ι. Κατσίγρα 

Κατηγορία: Ζωγραφική 

Υλικό: Λάδι 

Κύρια χρώματα: Λευκό 

Σύντομη περιγραφή: Τοπιογραφία 

Απεικόνιση: Χιονισμένο χωριό 

Τρόπος κατασκευής: Λάδι σε χάρντμπορντ 

Διαστάσεις: 15 x 22 cm 

  

Ένα από τα θέματα που ο ζωγράφος επεξεργάστηκε με πραγματική εμμονή σε όλη τη διάρκεια της μακρόχρονης πορείας του είναι αυτό του χιονισμένου τοπίου. Ο ίδιος μάλιστα ομολογεί ότι: «Το χιόνι με συγκινεί ιδιαίτερα, ήθελα να αποδώσω αυτή την απλότητα που υπάρχει στο τοπίο το χειμώνα, απλότητα στο σχήμα και στο χρώμα». Στο έργο αυτό το χιόνι έχει κατακλύσει τα πάντα: τα φτωχικά αγροτικά σπίτια του μικρού χωριού, τους δρόμους, τα δέντρα που διακρίνονται αμυδρά στο βάθος. Η μοναδική ανθρώπινη παρουσία που προχωρά σκυφτή μέσα στο χιονιά, ενισχύει την αίσθηση της μοναξιάς και της απέριττης μεγαλοπρέπειας του λευκού σκηνικού.

♦

Τίτλος έργου: Στάλος 

Καλλιτέχνης: Γιολδάσης Δημήτρης (1897-1993) 

Χρονολογία έργου: 1951 

Συλλογή: Συλλογή Γεωργίου Ι. Κατσίγρα 

Κατηγορία: Ζωγραφική 

Υλικό: Λάδι 

Κύρια χρώματα: Καφέ, πράσινο 

Σύντομη περιγραφή: Ηθογραφία 

Απεικόνιση: Βοσκός με κοπάδι την ώρα της ξεκούρασης 

Τρόπος κατασκευής: Λάδι σε μουσαμά 

Διαστάσεις: 20,5 x 26,5 cm

Το έργο έχει τον τίτλο «Στάλος», που σημαίνει τον τόπο όπου βοσκός και ζώα ξεκουράζονται τις μεσημεριανές ώρες. Και πράγματι στο πρώτο εικονιστικό επίπεδο, κάτω από την παχιά σκιά ενός γέρικου πλατάνου, ξεκουράζεται ένα κοπάδι προβάτων. Πιο πίσω διακρίνεται αμυδρά η ξαπλωμένη μορφή του τσοπάνη. Άνθρωπος και φύση συνυπάρχουν αρμονικά στο γαλήνιο σκηνικό, που πλάθεται με βάση τους θερμούς τόνους της ώχρας που δημιουργεί ο μεσημεριανός ήλιος στα φυλλώματα.

♦

Τίτλος έργου: Το γεφύρι της Πόρτα Παναγιάς

Καλλιτέχνης: Γιολδάσης Δημήτρης (1897-1993)

Χρονολογία έργου: 1958

Συλλογή: Συλλογή Γεωργίου Ι. Κατσίγρα

Κατηγορία: Ζωγραφική

Υλικό: Λάδι

Κύρια χρώματα: Πράσινο

Σύντομη περιγραφή: Τοπιογραφία

Απεικόνιση: Γεφύρι

Τρόπος κατασκευής: Λάδι σε μουσαμά

Διαστάσεις: 24 x 32 cm

Ένα από τα γνωστότερα γεφύρια της θεσσαλικής γης, το γεφύρι της Πόρτα Παναγιάς στα Τρίκαλα, ελκύει στην περίπτωση αυτή το ενδιαφέρον του ζωγράφου. Η σύνθεση διαρθρώνεται με βάση τη μεγάλη καμάρα του πέτρινου γεφυριού που αναπτύσσεται τολμηρά σε διαγώνια διάταξη. Η φύση για άλλη μια φορά αναδεικνύεται σε ουσιαστικό πρωταγωνιστή, καθώς οι δύο μικροσκοπικές μορφές των γυναικών στο πρώτο επίπεδο, χρησιμεύουν μόνο για να τονίσουν περισσότερο τον τεράστιο όγκο του γεφυριού. Το χρώμα απλώνεται σε πλούσιες επάλληλες στρώσεις κατά τα πρότυπα του Ιμπρεσιονισμού, ενώ η χρωματική απόδοση της σκιάς και στις δύο πλευρές της γέφυρας ανακαλεί στη μνήμη αντίστοιχες τοπιογραφικές προσπάθειες του Κωνσταντίνου Μαλέα.

♦

Τίτλος έργου: Θέρος

Καλλιτέχνης: Γιολδάσης Δημήτρης (1897-1993)

Χρονολογία έργου: 1963

Συλλογή: Συλλογή Γεωργίου Ι. Κατσίγρα

Κατηγορία: Ζωγραφική

Υλικό: Λάδι

Κύρια χρώματα: Κίτρινο

Σύντομη περιγραφή: Τοπιογραφία

Απεικόνιση: Εργάτες που θερίζουν

Τρόπος κατασκευής: Λάδι σε μουσαμά

Διαστάσεις: 80 x100 cm

Μία χαρακτηριστική αγροτική εργασία, αυτή του θερισμού, περιγράφει με ακρίβεια αλλά και λυρισμό ο Γιολδάσης στο έργο αυτό. Μία ομάδα ανδρών και γυναικών, τοποθετημένη σε επάλληλες σειρές που εκτείνονται στο πρώτο και δεύτερο επίπεδο του πίνακα, θερίζει με δρεπάνια ένα κομμάτι του πλούσιου θεσσαλικού κάμπου, ενώ η σύνθεση κλείνει με τους επιβλητικούς όγκους των βουνών στο βάθος. Ο απλός αγρότης, δεμένος με τη γη του αναδεικνύεται στην περίπτωση αυτή ως σύμβολο του ανθρώπινου μόχθου, του αέναου αγώνα για την τιθάσευση και την αξιοποίηση των αγαθών της φύσης. Ο Γιολδάσης επιχειρεί και επιτυγχάνει να απεικονίσει τη σχέση αυτή ως κοινωνός και συμμέτοχος και όχι ως παρατηρητής.

♦

Τίτλος έργου: Γέφυρα του Πηνειού

Καλλιτέχνης: Γιολδάσης Δημήτρης (1897-1993)

Συλλογή: Συλλογή Γεωργίου Ι. Κατσίγρα

Κατηγορία: Ζωγραφική

Υλικό: Λάδι

Κύρια χρώματα: Μπλε, γκρι

Σύντομη περιγραφή: Τοπιογραφία

Απεικόνιση: Ποτάμι και γέφυρα

Τρόπος κατασκευής: Λάδι σε μουσαμά

Διαστάσεις: 24,5 x 32 cm

Η Γέφυρα του Πηνειού αποτελεί αγαπημένο θέμα του ζωγράφου και για το λόγο αυτό το επεξεργάστηκε σε πολλές παραλλαγές. Το επιβλητικό κτίσμα της γέφυρας τοποθετείται έκκεντρα σχεδόν στην επιφάνεια του πίνακα, αποτελώντας το όριο μεταξύ του ποταμού και των δέντρων, των βουνών και του ουρανού στο βάθος. Ως προς την τεχνική ικανότητα του ζωγράφου, αξίζει να παρατηρήσει κανείς τον τρόπο που αποδίδει την έντεχνη αντανάκλαση που δημιουργούν οι πυλώνες και οι καμάρες της γέφυρας στο νερό. Ο ίδιος ο Γιολδάσης, άλλωστε, σε συνέντευξή του αναφέρει: «Μου αρέσουν τα ποτάμια, η αντανάκλαση που δίνει το ποτάμι, να συλλάβω το υγρό στοιχείο όταν υπάρχει μια αντανάκλαση».

♦

Τίτλος έργου: Ξεκούρασμα

Καλλιτέχνης: Γιολδάσης Δημήτρης (1897-1993)

Συλλογή: Συλλογή Γεωργίου Ι. Κατσίγρα

Κατηγορία: Ζωγραφική

Υλικό: Λάδι

Κύρια χρώματα: Πορτοκαλί, πράσινο

Σύντομη περιγραφή: Τοπιογραφία

Απεικόνιση: Νεαρή κοπέλα ξεκουράζεται κάτω από δέντρο

Τρόπος κατασκευής: Λάδι σε μουσαμά

Διαστάσεις: 53.5 x 65 cm

Σε αντίθεση με έναν μεγάλο αριθμό πινάκων του ζωγράφου όπου απεικονίζονται ποικίλες αγροτικές εργασίες, όπως ο θερισμός, το αλώνισμα, το λύχνισμα κ.ά, στο «Ξεκούρασμα» η μορφή της νεαρής αγρότισσας στο πρώτο εικονιστικό επίπεδο κάνει ένα διάλειμμα και απολαμβάνει το ειδυλλιακό τοπίο γύρω της.

♦

Τίτλος έργου: Το ορφανό κορίτσι

Καλλιτέχνης: Γιολδάσης Δημήτρης (1897-1993)

Συλλογή: Συλλογή Γεωργίου Ι. Κατσίγρα

Κατηγορία: Ζωγραφική

Υλικό: Λάδι

Κύρια χρώματα: Μαύρο

Σύντομη περιγραφή: Προσωπογραφία

Απεικόνιση: Νεαρή κοπέλα μαυροφορεμένη

Τρόπος κατασκευής: Λάδι σε μουσαμά

Διαστάσεις: 86 x 68 cm

Το έργο με τίτλο «Το ορφανό κορίτσι» αποτελεί έναν από τους πρώτους πίνακες του Γιολδάση που αγοράστηκαν από τον Γ. Κατσίγρα, όπως μαρτυρά επιστολή του ζωγράφου στις 8 Απριλίου 1958. Σε ουδέτερο φόντο που πλάθεται ελεύθερα σε ανοικτούς πράσινους τόνους, τοποθετείται η μαυροφορεμένη μορφή της νεαρής γυναίκας. Απεικονίζεται καθισμένη σε απλή ξύλινη καρέκλα με τα χέρια της αμήχανα απλωμένα στα γόνατά της και το βλέμμα της, μελαγχολικό και απλανές, φανερώνει την δυσάρεστη ψυχολογική της κατάσταση. Η σκουρόχρωμη παλέτα και η συμμετρική, λιτή σύνθεση συνιστούν τα βασικά εκφραστικά χαρακτηριστικά του έργου.

♦

Άλλα έργα:

Νυφικό φόρεμα (1928)

♦

Θεσσαλικός Κάμπος

♦

Χιονισμένο τοπίο

♦

Αρμάθιασμα.